Doğal taşlar, milyonlarca yıl süren jeolojik süreçler sonucunda oluşur. Bu süreçler genel olarak magmatik, metamorfik ve sedimanter süreçler olarak üç ana gruba ayrılır. Doğal taşların oluşum sürecini aşama aşama ele alalım.
Magmatik Süreç (Volkanik Kaynaklı Taşlar)
Magmatik kayaçlar, yerin derinliklerindeki erimiş magma veya lavın soğuyup katılaşmasıyla oluşur. Bu süreç şu aşamalardan geçer:
Magma oluşumu: Yer kabuğunun altındaki yüksek sıcaklık ve basınç nedeniyle kayaçlar erir ve magma meydana gelir.
Yüzeye çıkış (veya yer altında soğuma): Magma, volkanik patlamalarla yüzeye çıkabilir (örneğin bazalt ve obsidyen gibi taşlar), ya da yer altında yavaşça soğuyarak granit gibi taşları oluşturur.
Kristalleşme ve katılaşma: Lavın veya magmanın soğumasıyla içindeki mineraller kristalleşir ve farklı türde doğal taşlar oluşur.
Örnek Taşlar: Granit, Bazalt, Obsidyen
Sedimanter Süreç (Tortul Kayaçlar)
Sedimanter kayaçlar, su, rüzgar ve buzulların etkisiyle aşınan kayaç parçalarının birikmesiyle oluşur. Bu süreç şu aşamalardan geçer:
Aşınma ve taşınma: Rüzgar, su ve buzullar kayaçları aşındırır ve küçük parçalar halinde taşır.
Çökme ve birikme: Bu kayaç parçaları zamanla deniz, göl veya nehir tabanlarında birikir.
Sıkışma ve çimentolaşma: Uzun yıllar boyunca üst üste biriken tortular basınç altında sıkışarak sertleşir ve doğal taşlara dönüşür.
Örnek Taşlar: Kireçtaşı, Kumtaşı, Şist, Traverten
Metamorfik Süreç (Başkalaşım Kayaçları)
Metamorfik kayaçlar, magmatik veya sedimanter kayaçların yüksek sıcaklık ve basınç altında değişime uğramasıyla oluşur. Bu süreç şu aşamalardan geçer:
Isı ve basınca maruz kalma: Yer kabuğunun derinliklerinde, hareket eden tektonik plakaların basıncı ve ısısı nedeniyle mevcut kayaçlar kimyasal ve yapısal değişime uğrar.
Kristal yapının değişmesi: Bu süreçte mineraller yeniden kristalleşir ve taşın rengi, dokusu ve sertliği değişir.
Örnek Taşlar: Mermer (Kireçtaşının dönüşümü), Kuvarsit (Kumtaşının dönüşümü), Şist
Özetle Doğal Taşların Oluşum Süreci şu şekildedir
Magma Soğuması → Magmatik kayaçlar oluşur (Granit, Bazalt)
Tortuların Birikmesi → Sedimanter kayaçlar oluşur (Kireçtaşı, Kumtaşı)
Isı ve Basınç Etkisiyle Değişim → Metamorfik kayaçlar oluşur (Mermer, Şist)